1. Ongelijke behandeling van ondernemers (BV, stichting, eenmanszaak)

De Raad van State zal vrijwel zeker aandacht vragen voor het verschil in rechtsvorm:

• BV’s mogen winst maken binnen een marge van 6–8%,

• stichtingen hebben geen winstdoel maar wel reserves nodig,

• eenmanszaken/VOF’s worden fiscaal anders behandeld.

Kritiekpunt: De wet moet gelijke kansen bieden aan verschillende rechtsvormen.
Anders ontstaat een ongerechtvaardigd onderscheid dat strijdig kan zijn met het gelijkheidsbeginsel (art. 1 Grondwet) en EU-regels over ondernemingsvrijheid.

2. Risico op strijd met Europees mededingingsrecht

De DAEB-kwalificatie is een EU-juridische constructie die uitzonderingen toelaat op staatssteunregels.
De Raad zal toetsen of:

• de overheid voldoende motiveert waarom kinderopvang een DAEB is;

• de vergoeding (subsidie of tarief) niet leidt tot overcompensatie;

• en de regeling niet onbedoeld concurrentieverstorend werkt t.o.v. commerciële partijen (bijv. BSO-plus, opleidings-BV’s).

Kritiekpunt: De compensatiemechanismen moeten concreter worden uitgewerkt om te voorkomen dat Nederland in strijd handelt met EU-richtlijn 2012/21/EU (DAEB-besluit).

3. Gebrek aan financiële onderbouwing en realisme

De invoering van bijna gratis kinderopvang vergt jaarlijks circa € 9 miljard.
De Raad van State zal vragen:

• of de meerjarige dekking structureel is geborgd,

• of de uitvoeringskosten bij DUO, Belastingdienst en SZW realistisch zijn,

• en of er risico’s bestaan op […]

Hieronder een geprojecteerde route vanaf indiening van het wetsvoorstel tot aan uiteindelijke goedkeuring:

Wat weten we al uit recente Kamerbrieven?

• Volgens een brief van de staatssecretarissen (15 september 2025) wil het kabinet eind oktober het wetsvoorstel publiceren voor internetconsultatie. Tweede Kamer

• Daarbij zegt men dat met het nieuwe stelsel de vergoeding kinderopvang rechtstreeks naar organisaties gaat, en dat er regels komen tegen overwinsten en […]

1. Beleidsvoornemen (kabinet & coalitieakkoord)

• In het coalitieakkoord van 2021 (Rutte IV) is vastgelegd:

  “Het kabinet voert bijna gratis kinderopvang in voor werkende ouders.”

• Dit plan vormt de basis voor de DAEB-aanwijzing: de overheid neemt financiering over, en dus wordt kinderopvang een publieke dienst.

• Economische rationale: alleen als kinderopvang DAEB wordt, mag de overheid structureel miljarden subsidiëren (anders is het staatssteun).

📆 Fase: afgerond
📍 Tijd: 2021–2023

2. Beleidsuitwerking (ministerie SZW & EC-toets)

• Het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) werkt de DAEB-constructie juridisch uit:

  • toetsing aan Europese staatssteunregels,

  • vaststellen van redelijke winstnormen (6–8% ROE),

  • bepalen van transparantie- en rapportage-eisen.

• Nederland moet dit voorleggen aan de Europese Commissie (DG Mededinging) voor goedkeuring.

📆 Fase: loopt in 2024–2025
📍 Verwachting: goedkeuring EC in 2026

3. Wetstraject (Wet kinderopvang – wijziging)

• Invoering DAEB vereist een wijziging van de Wet Kinderopvang (Wko).

• Het wetsvoorstel komt via:

  • Raad van State →

  • Tweede Kamer →

  • Eerste Kamer.

• In deze fase wordt ook de definitieve ingangsdatum (2029) vastgelegd.

📆 Fase: nog te behandelen
📍 Verwachte behandeling: […]